30 april 2007

wat is leren?

“Wat is leren: kennis opdoen, kennis verzamelen? Of je leven veranderen? Is leren dingen in de boekenkast zetten, of je ontdoen van alles wat nergens toe dient en je weg lichter, met minder ballast, vervolgen?” citaat




Leren is groeien. Leren is mee-maken. Leren is fouten maken, de pijn voelen, inzien hoe het beter kan. Leren is groter en sterker worden, meer keuzes ontwikkelen en dingen anders gaan doen. Leren is ervaren: proeven, ruiken, horen zien en voelen. Leren is een stap dichter bij jezelf komen.

Wat heb jij vandaag geleerd?

4 opmerkingen:

Anoniem zei

Dag jef,

ik vond je stukje over leren snowboarden sterk.
Zelf heb ik 5 jaar geleden na 15 jaar ski me ook eens 3 dagen opgeofferd om met de jonge gasten van ons groepje (toen 15 jarigen) mee op snowboard klas te trekken.
Alles wat de 'leraar' ons toen zei was 'je te smijten'. Ik had vooral last met de 'onnatuurlijke' bocht van links naar rechts. Bij het 'smijten' ben ik dan een paar keer zwaar over kop gegaan, waarbij ik me afvroeg of ik achteraf nog wel zou kunnen rechtkomen.
Uiteindelijk ben ik dan maar in de comfortzone teruggekeerd (een paar pintjes in de zon en daarna mijn skis, waar ik controle over heb :-). Waarschijnlijk had ik met jou tips en een betere leraar wat verder gekomen. Van onze 'jonge' gasten was er trouwens maar één meisje dat er na 3 dagen mee 'weg' was.

Het aanleren van vaardigheden is iets waar kinderen veel minder moeite mee hebben.
Ik heb ooit een interessante documentaire gezien waarin Gerald Edelman een theorie verkondigde waarin hij de neurale verbindingen in het brein vergeleek met genen, en alleen de goede verbindingen bij leren overleven. Hij illustreerde dit met babies die met hun handen leren grijpen en met artificiële modellen.
Wist je trouwens dat leerlingen in het zesde leerjaar nog altijd last hebben met de oog-hand coördinatie bij het vangen van een bal? En dit zal nog wel verslechteren omdat kinderen veel minder buiten spelen.

Dit was de gelegenheid om zojuist zijn boek
"Second Nature: Brain Science and Human Knowledge - Gerald M. Edelman" te bestellen :-)

Het andere 'conceptuele' leren, waarbij dingen begrepen (bij-gegrepen in de kennismap, comprendre ...) verloopt totaal anders en via een 'ander' geheugen.
Hiervan heb ik nog een copie van een dokumentaire van een tragisch geval waarbij een bijna afgestudeerde advocaat bij een ongeluk zijn korte termijn geheugen kwijtgeraakt. Hij moet alles in een recorder inspreken en samenvattingen in een dagboek noteren. Het was zelfs zo dat deze jongen uiteindelijk meubelmaker is geworden, omdat dit geheugen voor het aanleren van vaardigheden nog intact was.

Ik wil het later nog eens hebben over hoe ik zelf na 20 jaar de interessante (omdat ik nu verbanden leg:-) leerstof afgeleiden, integralen ... herontdekt heb naar aanleiding van de bijlessen die ik geef.

Groetjes
Luc

Jef zei

Interessante reactie, Luc, bedankt !!

Mijn vader en broer zijn leerkrachten lichamelijke opvoeding en bevestigen een sterk dalende motoriek en lichaamsbewustzijn bij jongeren...

Bedankt voor de info over het boek, klinkt interessant. Ben ook benieuwd naar jouw persoonljke bevindingen, we praten er nog over...

groeten, Jef

Anoniem zei

Het 'connecting the dots' verhaal van Steve Jobs met zijn dropout-dropin keuze heeft me nog eens doen nadenken over onderwijs en het andere 'conceptuele' leren.

Blijkbaar was er voor Jobs toch nog genoeg interessants (Latijn : inter-esse tussen zijn, betrokken zijn) op school te beleven om na de dropout dropin te spelen. Dit pleit dus voor het Amerikaanse onderwijs : er zijn daar blijkbaar voldoende interessante cursussen, die goed gegeven worden. Of misschien heeft Jobs wat cursussen afgedweild om er de interessante uit te pikken.

Maar wat is interessant voor wie ? En waar kan je voldoende passie voor opbrengen om ook minder plezante inspanningen (die waarschijnlijk nodig zijn om laater een volgende passionele stap te zetten) voor te leveren ?

Sinds mijn zoon Jef zijn eerste jaar bioingenieur volgt, heb ik ook zijn 'droge' cursussen wiskunde en scheikunde eens bekeken.
En ik moet zeggen dat ik zonder wat extra boeken en internetopzoekingen zelf wel een dropout zou kunnen geweest zijn op de cursus ! Ik hoop dat het verhaal van de prof niet zo saai is als de cursus.

Ik geef zoals gezegd nu wat bijles aan een neef rond analyse (rijen, reeksen, afgeleiden, integralen ...). Ik zag daar in de cursus reeds dat de wiskunde daar nog steeds stap per stap wordt opgebouwd om een 'logisch' systeem te bekomen, waar het ene op het andere verder bouwt.

Maar blijkbaar is dat niet voldoende om mensen een echt begrip bij te brengen waar ze hun leven lang plezier van hebben.
Zelf wist ik nog dat een afgeleide iets met de richtingscoëfficiënt van de raaklijn te doen had, maar de relatie tussen integraal en afgeleide was me totaal ontgaan.
Vraag in je vriendenkring maar eens na wat ze er nog van weten !
Hoeveel hebben hun broek zitten verslijten !

En TOCH is analyse een stukje cultuur dat zich in de 17de eeuw ontwikkeld heeft met Newton en Leibniz. Maar zij hebben de infinitesimaalrekening (rekenen met het oneindig kleine) niet ontdekt op de logische manier die in de tekstboeken staat !!!

Zij vertrokken van een probleem.
Een hedendaags probleem zou kunnen zijn : wat bedoelen politici met de uitspraak als 'de toename van de werkloosheid is aan het afnemen'. Hoe zou je die afname van de toename kunnen meten ?
(Terzijde een uitspraak van een vroeger premier : we staan aan de rand van de afgrond, maar dankzij mij zijn we nog geen stap vooruit gegaan :-)

Uiteindelijk ben ik met mijn neef van die uitspraak vertrokken om de leerstof te doorlopen.
Ik ben vertrokken van de bordjes die soms langs de weg staan, met stijgingspercentages bij hellingen (5%, 10% ...). Wat betekent dat?
Ik heb er ook een 'geluk'sformule bijgehaald :
geluk is wat je bereikt gedeeld door wat je wilde bereiken.
Stel dat je 6 dingen wilde bereiken en er maar 3 bereikt heb, dat ben je 3/6 = 1/2 gelukkig.
Dat zou betekenen dat je met 6/12 even gelukkig zou zijn en zelfs dat je oneindig gelukkig kunt worden door niks na te streven (wat een zen houding !)

Enfin de verhouding Y/X (richtingscoëfficient) op een grafiek hebben we echt 'beleefd'.
En wanneer we van de afgelegde weg/tijd naar snelheid/tijd gingen, werd de 'afname van de toename van de werkloosheid'al wat duidelijker.

Om tot het infinitesimale door te dringen, ben ik niet direkt via limieten en continuiteit gepasseerd, maar via de berekening van de oppervlakte van een cirkel, via zijn omtrekformule.
Ik zou eigenlijk een tekening moeten tonen, maar beeld je maar in dat een cirkel een taart is en in allemaal kleine stukken verdeeld is, waarbij de stukken langs de cirkelomtrek dan nog recht zijn afgesneden.
De oppervlakte van die staartstukken/driehoeken is basis x hoogte / 2 of stuk omtrek x straal / 2.
Wanneer men de taartstukken oneindig klein maakt, dan wordt de oppervlakte van de cirkel :
eerste stukje omtrek x straal /2
+
tweede stukje omtrek x straal /2
+
derde stukje omtrek x straal /2
+ ..

of met stukjes omtrek afgezonderd :
omtrek x straal /2
2piR x R/2 = piR²

Op die manier zijn we dan ook de curves van de afgelegde weg en de overeenkomstige snelheid infinitesimaal gaan bekijken, waarbij je ontdekt dat de oppervlakte over een stukje tijd onder de snelheidscurve (Y/X x dx = Y) overeenkomt met de afgelegde weg op die tijd.

Maar dat moet je natuurlijk zelf ontdekken om tot een intellectueel orgasme te komen overeenkomstig de uitvinders van de nieuwe wetenschap toen ...

Zoals je ziet kan ik dus ook passioneel zijn.
Ik zie alleen dat er in het onderwijs 2 jaar over gedaan wordt om alles logisch op te bouwen, waardoor de boodschap verloren gaat.

Op het vlak de scheikunde heb ik de droge boel ook moeten aanvullen met een autobiografie van Oliver Sacks 'Mijn chemische jeugd'. hierin beschrijft hij hoe hij zelf de chemie herontdekte met proefjes in zijn zelfgemaakt labo. Een aanrader, zelfs/zeker voor mensen die scheikunde saai vinden.

Groetjes
Luc

Anoniem zei

Jef,

het belangrijkste was ik nog vergeten en dat lees ik nu toevallig in een bespreking van een 30 jaar oud boek van Richard Dawkings 'The selfish gene' (wat by the way het levensboek is van onze big chief Jef DeWit).
http://www.edge.org/3rd_culture/selfish06/selfish06_indexx.html

Bij het aanleren van 'leerstof' wordt alles als een afgerond geheel gepresenteerd. Maar wat er in de prullenmand van een wetenschapper is beland of de niet correcte theorieën die er over de eeuwen hebben gecirculeerd, zijn even interessant als het resultaat.
En dat was ook iets dat ik bij de Sacks autobiografie terugvond.

Dus hier inderdaad ook jou devies 'leren uit je fouten' !!!

A good question to ask about this tradition is, how important is it that what one reads is true? Do we exclude those who simply got it all wrong? I think we have to beware of writing a Whig history of science, a history of the victors. I think we need to remember phlogiston and the ether and protoplasm. Scientists who hurl themselves down dead alleys perform a service for everyone else — they save them a great deal of trouble.

My son, William McEwan, last year completed an undergraduate biology course at UCL. When he was studying genetics, he told me he was advised to read no papers written before 1997. One can see the point of this advice. In the course of his studies, estimates of the size of the human genome shrank by a factor of three. Such is the headlong nature of contemporary science. But if we understand science merely as a band of light moving through time, advancing on the darkness, and leaving darkness behind it, always at its best only in the incandescent present, we turn our backs on a magnificent and eloquent literature, an epic tale of ingenuity propelled by curiosity.